صلوات یا تقوا ، اولویت با کدام است؟
باسلام. هر وقت سخن از فضایل و اهمیت و آثار این ذکر به میان می آید، برخی این پرسش(یا نقد) را مطرح می کنند که : چرا به اهمیت”تقوا” اشاره نمی کنید؟ آخر نمی شود هرکسی بیاید هزار صلوات بفرستد و چنان درجات و نتیجه های بزرگی نصیبش شود! یا مثلا می گویند چرا شرایطی مثل: نماز و پرهیز از حرامخواری وظلم و بد حجابی و… را قید نمی کنید؟
من البته نمی خواهم اهمیت تقوا، یا رعایت واجبات و سایر اصول عملی را نادیده بگیرم، اما درپاسخ این گونه مسائل، می خواهم ادعای مهمی را مطرح کنم که اثبات این مدعا نیز به وسیله ی” تجربه” خواهد بود:
مدعا این است: اگر کسی اهل شایستگی نباشد، از دوحال خارج نیست؛ اول اینکه هرگز توفیق استقامت بر عبادت های خاص، نظیر همین هزار صلوات روزانه را پیدا نخواهد کرد، و به فرض هم که چند روزی انجام دهد، دچار خستگی و ملالت غیر قابل تحملی می شود، به گونه ای که دیگر طاقت ادامه ی آن را نخواهد داشت (این نیز علت های ماورائی خاصی دارد که در پایان اشاره می کنیم)
و حالت دوم هم این است که: شخص، با وجود این که ظاهرا اهل شایستگی و تقوا نبوده است، اما اتفاقا به این برنامه(یا برنامه های معنوی بزرگ دیگر) عمل کرده،و فرضا همین هزار صلوات را با نشاط و با همراهی قلب وزبان می فرستد، و بر این برنامه مداومت هم می ورزد! لیکن به برکت کیمیای این ذکر مقدس، پس از مدتی، کم کم فعل وانفعالات مبارکی در او روی می دهد که دراثر آن، دیگر میل به فسق و معصیت و بدی، تبدیل به میل به عبادت و عمل صالح خواهد شد..این مسلما یک توفیق الهی، و در واقع یک دعوت ویژه ای برای چنین انسانی بوده، که خداوند متعال بدین وسیله، مسیر توبه و تعالی را برای او کوتاه کرده است و این نیز بدون شک نتیجه ی نهادپاک، وصفای سیرت، وحسن سابقه ی او در نزد خداوند می باشد؛ وسرانجام این همان خاصیت بزرگی ست که قبلا از امام رضا علیه السلام نقل کردیم:”هدّمت ذنوبه: گناهانش منهدم می شوند”.. وذالک فضل الله یؤتیه من یشاء والله ذوالفضل العظیم .
چون از آن اقبال، شیرین شد دهان/سرد می گردد بر او ملک جهان
از نهانخانه ی یقین چون می چشند/اندک اندک رخت ها آنجا کشند
(مولوی)
نهایتا، مداومت بر هزار صلوت نیز ـ همچون بسیاری از حسنات بزرگ دیگر ـ بدون شک نیازمند توفیق ویژه ی الهی بوده، و خود، سرآغاز توفیقات عظیم دیگری نیز خواهد بود. همان گونه که قبلا ازمرحوم قدرت الله لطیفی (اعلی اللهمقامه) نقل کردیم” مداومت بر این برنامه، انسان را به درجه ی شیعیان حقیقی(سلمان وابوذر..) می رساند!”.[1]
شاید به همین جهت است که خود معصومان علیهم السلام هم هرگاه وعده ی ثواب های عظیمی را بر عمل، یا ذکر ظاهرا ساده ای، از جمله بر همین صلوات می دهند، معمولا قید وشرط خاصی نمی آورند؛ وفقط می فرمایند” هرکس! فلان عبادت را بکند یا فلان ذکر را بگوید؛ به چنان ثواب عظیمی نائل خواهد شد…” . چون می دانند، هرکسی توفیق و حواله ی لازم بر انجام آن عمل ومداومت بر آن را نخواهد یافت! و اصلا به زودی فراموشش می کند. فی الجمله عرض می کنم :
هریک از ذکرها، “موکلان” مخصوصی دارند، که این موکلان الهی، اجازه ی ورود و اقامت در حریم آن ذکر را به هرکسی نمی دهند، و اگر اجازه ی ورود ومداومت دادند؛ قطعا موظف به تامین وپشتیبانی ها ی لازم در این زمینه خواهند بود. پس «خیال باشدت این کار بی حواله برآید»
1.همچنین بسیاری از ما ممکن است در اثر فشار مشکلات و درماندگی و اضطرار، متوسل به این ذکر، یا هرگونه عبادت سنگینی بشویم و تحت این فشار ها، سختی عبادت را نیز تحمل کنیم؛ اما اینکه پس از رفع مشکل هم توفیق ادامه و تعالی روح پیداکنیم، خود بستگی به همان توفیق الهی خواهد داشت. اللهم ارزقنا توفیق الطاعة
